Kemik Dansitometri

Radyografi (X-ışını) temelli kemik dansitometre nedir?

Doktorlar hergün kemik kırıkları ve diğer kas – iskelet sistemi yaralanmalarının değerlendirilmesinde radyografi veya x-ışınından yararlanmaktadır. Ancak direkt filmler kemik yoğunluğunun değerlendirilebilmesi için iyi bir yöntem değildir. Osteoporozun (kemik erimesi) kesin olarak saptanabilmesi için dual-energy x-ray absorptiometry (DXA veya DEXA) adı verilen, x-ışını teknolojisinin daha da güçlendirilmiş bir formu kullanılmaktadır. Bugün kemik mineral yoğunluğunun (BMD) ölçümünde DEXA kemik dansitometrisi doğruluğu kanıtlanmış bir yöntemdir. DEXA kemik kaybının ölçümünde çabuk ve ağrısız bir işlemdir. Sıklıkla en riskli bölgeler olan alt omurga ve kalça ölçümleri yapılır. Gerektiğinde önkol ve tüm vücut değerlendirilmeleri de eklenir.

Kemik Dansitometre (DEXA) kullanım alanları nelerdir?

DEXA kemik dansitometrisi, sıklıkla menopoz sonrası kadınları etkileyen ancak erkeklerde de görülebilen osteoporozun tanısında kullanılmaktadır.

Osteoporoz, kemiklerin daha ince ve daha kırılgan hale gelmesine neden olan, derece derece kalsiyum kaybı ile giden bir hastalıktır. DEXA ayrıca kemiklerin kırılma riskini de ortaya koyar. Eğer kemik yoğunluğunuz düşük bulunursa kemik kırıklarından korunmak için bir tedavi planı uygulanmalıdır. Yanı sıra DEXA osteoporoz ve kemik kaybına yol açan diğer durumlarda tedaviye verilen cevabın değerlendirilmesinde de etkilidir.

Eğer sizde de aşağıdaki osteoporoz risk faktörleri var ise kemik yoğunluğu testi yaptırmanız kesinlikle önerilmektedir:

· 60 yaş üstü olma

· Menopoz sonrası dönem

· Sigara kullanımı

· Fazla miktarda alkol tüketimi

· Düşük fizik aktivite

· Uzun süreli yatak istirahati

· Düşük kalsiyum ve Vitamin D içeriği olan gıdalarla beslenme

· Kemik kaybına yol açtığı bilinen Kortizon ve türevi ilaçlar, Dilantin ve bazı barbitürat benzeri antiepileptik ilaçlar, yüksek doz tiroid hormon replasman tedavisi

· Kronik hastalıklar; karaciğer - böbrek yetmezliği, anorexia nervosa, malabsorbsiyon sendromları (Çöliak veya Crohn hastalığı gibi), böbrek transplantasyonu sonrası, paratiroid hormonun çok salgılanmasına neden olan durumlar, hipertiroidi, Cushing sendrom, artritler

· Ailede osteoporoz öyküsü

· Boy kısalması

· Düşük vücut ağırlığı

· Daha önce hafif bir travma sonrası kemik kırığı hikayesi

Tetkik için nasıl hazırlanmalıyım?

Tetkik günü normal beslenin ve tetkikten en az 24 saat önce kalsiyum içerikli ilave ilaçları kullanmayın.

Eğer yakın zamanda Baryumlu mide- barsak grafisi çektirdiyseniz ve BT ya da sintigrafik tetkik için damardan kontrast madde enjekte edildiyse mutlaka doktorunuzu bu konuda bilgilendirin. Bu durumda DEXA testi için 10 ila 14 gün kadar beklemeniz gerekebilir.

Ayrıca kadın hastalar tetkiki uygulayacak olan teknisyeni ya da doktorunu gebelik olasılığı hakkında mutlaka bilgilendirmelidir.

DEXA cihazı nasıldır?

DEXA cihazı 2 parçadan ibarettir: santral ve periferik aygıt.

Santral DEXA aygıtları kalça ve omurga bölgesinde kemik yoğunluğu ölçümü yaparken, periferik aygıt el bileği, topuk ve parmakta ölçüm yapar. Santral DEXA cihazları hastaneler ve medikal merkezlerde kullanılırken, küçük periferik aygıtlar eczaneler ve mobil sağlık ünitelerinde bulunabilir.

BT cihazları da omurga ve kalça bölgesinde osteoporoz ölçümü için efektif olarak kullanılabilir.

Santral aygıtların büyük ve düz masaları ve masaüstü hareketli kolları vardır. Kol kenara çekilebilir ve masa rutin hasta muayenesi, tedavisi ya da muayene sandalyesi şeklinde kullanılabilir.

DEXA cihazı nasıl çalışır?

DEXA cihazı hastanın kemiği içinden geçen, iki ayrı enerji piki şeklinde olan ince ve görünmez düşük doz x-ışını demeti gönderir. Piklerden biri yumuşak dokular, diğeri ise kemik tarafından emilir. Yumuşak dokular tarafından emilen miktar total miktardan çıkarılır ve geriye kalan kemik mineral yoğunluğunu verir.

Tüm aygıtlar elde edilen verileri işleyen ve bilgisayar monitöründe görülebilir hale getiren software programları içerir. Böylelikle doktorunuzun kesin ve doğru tanı koymasını sağlar.

Tetkik esnasında kullanılan radyasyon dozu çok az olup neredeyse direkt akciğer röntgeninin onda biri kadardır. Bu nedenle incelemeyi yapan teknisyen, odada herhangi bir X- ışını korumasına ihtiyaç duymadan çalışabilmektedir.

DEXA incelemesi nasıl yapılır?

DEXA kemik dansitometrisi kullanılan ekipmana ve incelenen vücut bölgesinin sayısına bağlı olarak yaklaşık 10 ila 20 dakika kadar sürer. Tetkik sırasında soyunmanız ve bir önlük giymeniz istenir. Daha sonra tetkik masasına yatmanız gerekir. Masanın alt tarafında x-ışını üreten jeneratör ve üst tarafında da x-ışınlarını toplayan dedektör (görüntü oluşturucu aygıt) bulunur.

Sıklıkla osteoporoza bağlı kırıkların en çok görüldüğü omurga ve kalça kemiklerindeki kemik kayıpları üzerinde odaklanılır.

Omurga incelemesi esnasında leğen kemiği ve alt omurların düzleşmesi için ayaklar ile bir yastıktan destek alınır. Kalçanın değerlendirilmesi için ise teknisyen ayağınızı kalçanın iç tarafa doğru dönmesini sağlayan bir destek içerisine koyar. Her iki inceleme sırasında da dedektör incelenen alan üzerinden yavaşça geçer ve bilgisayar monitörü üzerinde görüntüler oluşturur.

İnceleme esnasında ne hissedeceğim?

DEXA kemik dansitometrisi basit ve ağrısız bir tetkiktir. Tetkik sırasında cihazın kolunun ölçüm yapmak için vücudunuzun üzerinden geçtiği esnada, kaliteli görüntü elde edebilmek için hareketsiz durmanız önemlidir.

İnceleme sonucu nasıl yorumlanıyor?

DEXA kemik yoğunluğu ölçümü sonuçları medikal imajların elde edilmesi ve yorumlanması konusunda eğitimli ve tecrübeli olan radyologlar tarafından değerlendirilir.

DEXA sonuçları hakkındaki yorumlar ile birlikte imzalı bir rapor da verilir. Genellikle sonuçlar birkaç gün içerisinde hazırlanır.

Test sonuçları iki skor formundadır:

T skor – Bu sayı aynı cinsiyette maksimum kemik yoğunluğuna sahip genç erişkin ile karşılaştırıldığında hastanın kemik yoğunluğu düzeyini gösterir.

-1’in üzerindeki değerler normaldir.

-1 ile -2.5 arasındaki değerler kemik kaybının ilk safhası olan osteopeni’yi gösterir.

-2.5’tan küçük değerler ise osteoporoz lehine yorumlanır. Kemik kırığı oluşma riskini tahmin etmek için kullanılır.

Z skor – Bu sayı aynı yaş grubunda, aynı ölçülerde ve aynı cinsiyetteki bireyler ile karşılaştırıldığında hastanın kemik miktarını gösterir. Alışıldık değerlerin dışında yüksek ve alçak bulunması ileri tetkik gerektirir.

• Dual Femur
• AP Spine
• Lateral Spine
• Önkol
• El
• Tüm Vücut
• Skoliotik Omurga
• Femur Protez
• Pediatrik
• Tüm Vücut Yumuşak Doku Ve Yağ Analizi